Thông tin này được Hội Môi giới Bất động sản Việt Nam (VARS) nêu trong bản tin mới đây. Nhiều khu tái định cư ở các thành phố lớn có tỷ lệ lấp đầy rất thấp, thậm chí có những tòa nhà không có người ở. Các tòa nhà đều được xây dựng với quy mô lớn, đầu tư hàng nghìn tỷ đồng, nhưng lại bị bỏ không hoặc sử dụng không hiệu quả khiến toàn bộ hạ tầng, các hạng mục bị xuống cấp nghiêm trọng.
Tại Hà Nội, thành phố cho biết có 174 khu nhà tái định cư đang được sử dụng với tổng số hơn 14.200 căn hộ. Số căn tái định cư bỏ hoang khoảng 4.000. Nhiều dự án có người dân về ở, nhưng diện tích kinh doanh dịch vụ cũng bị bỏ trống nhiều năm, không có đơn vị nào thuê hoặc sử dụng.
Còn tại TP HCM, thống kê của Sở Xây dựng cho thấy có hơn 14.000 căn hộ tái định cư bỏ trống. Trong đó, riêng khu tái định cư Bình Khánh (TP Thủ Đức) có hơn 12.000 căn không có người ở, dự án Vĩnh Lộc B (huyện Bình Chánh) với hơn 2.000 căn bỏ hoang.
Hai toà nhà với hàng trăm căn hộ không người ở tại một dự án tái định cư phường Xuân La, quận Tây Hồ, Hà Nội. Ảnh: Ngọc Thành
Theo VARS, nguyên nhân của tình trạng nhà tái định bị bỏ hoang do nhiều dự án án được xây dựng tại khu vực xa trung tâm, thiếu tiện ích gây khó khăn cho người dân trong việc di chuyển, sinh hoạt. Nhiều khu cũng thường thiếu hạ tầng cơ bản như trường học, bệnh viện, chợ…
Một số dự án gặp vấn đề về chất lượng xây dựng như vật liệu kém chất lượng, thiết kế không hợp lý và thi công không đạt chuẩn. Những vấn đề này không chỉ ảnh hưởng đến an toàn của cư dân mà còn làm giảm giá trị của các căn hộ, khiến người dân không muốn chuyển đến.
Ngoài ra, mức đền bù chưa thỏa đáng và chính sách tái định cư theo Luật Đất đai hiện hành còn chưa hợp lý khiến nhiều người dân không muốn chuyển đến nơi ở mới hoặc không đủ khả năng để sống tại các khu tái định cư. Có những trường hợp, toàn bộ số tiền người dân được đền bù không đủ để mua suất tái định cư.
Trước đây, khi đi kiểm tra một dự án giao thông ở TP HCM, Thủ tướng Phạm Minh Chính cũng từng lưu ý thành phố này khi làm dự án tái định cư cho người dân phải tốt hơn hoặc bằng nơi ở cũ. Ông cũng đề nghị các khu tái định cư phải đảm bảo về hạ tầng, dịch vụ, y tế, giáo dục tốt, thì người dân mới vào ở.
VARS cho rằng việc hàng chục nghìn căn hộ bỏ hoang trong khi nhiều người dân vẫn không có nhà ở là hiện tượng bất hợp lý. Từ năm 2018 đến nay, nguồn cung nhà ở, nhất là phân khúc căn hộ sụt giảm nghiêm trọng. Theo đơn vị này, số lượng dự án được phê duyệt ngày càng khan hiếm trong khi các dự án đang triển khai cũng chật vật bởi vướng mắc về pháp lý và nguồn vốn.
Vì vậy, tình trạng bỏ hoang nhà tái định cư cần được quan tâm, giải quyết kịp thời để đánh thức loại hình nhà ở này góp phần cải thiện nguồn cung, khai thác hiệu quả tài nguyên đất đai.
Đơn vị này đề xuất cơ quan quản lý nhà nước cần quy hoạch rõ ràng và hợp lý hơn khi chọn vị trí xây dựng các khu tái định cư. Các khu vực này cần được kết nối tốt với trung tâm thành phố và có đầy đủ hạ tầng, dịch vụ công cộng như trường học, bệnh viện, chợ. Đồng thời, nhà nước cũng cần giám sát chặt chẽ quá trình xây dựng để dự án tái định cư đảm bảo chất lượng, an toàn, tiêu chuẩn xây dựng.
Người dân cần được khuyến khích tham gia vào quá trình quy hoạch, phát triển dự án nhà tái định cư để phù hợp với nhu cầu thực tế và đạt được sự đồng thuận trong cộng đồng.
Với các dự án căn hộ tái định cư đang triển khai, nhà nước cần nhanh chóng rà soát, để đề xuất giải pháp tháo gỡ khó khăn, đẩy nhanh tiến độ thực hiện các dự án chậm triển khai. Với các dự án đã hoàn thành và chưa sử dụng, VARS đề nghị lãnh đạo các địa phương nghiên cứu mức giá bán phù hợp hơn.
Bên cạnh quỹ nhà bán đấu giá, đơn vị này cho rằng nhà nước có thể nghiên cứu ghép nhà tái định cư và nhà ở xã hội cùng một phân khúc. Như vậy, các dự án tái định cư sẽ được tiếp cận nguồn vốn và lãi suất của gói tín dụng 120.000 tỷ đồng để hoàn thiện các hạng mục về hạ tầng, kỹ thuật, hạ tầng xã hội để thu hút người dân đến sống. Ngoài ra, cho thuê cũng là một giải pháp khắc phục tình trạng bỏ hoang và sử dụng không hiệu quả các tài sản này.
Anh Tú