Nhiều dự án nhà ở xã hội bán ế do chủ đầu tư chọn sai địa điểm, chưa phù hợp với nhu cầu nhà ở của người dân.
Hiệp hội Bất động sản TP HCM (HoREA) cho biết trong giai đoạn thực thi Luật Nhà ở 2014, một số chủ đầu tư đã chọn xây dựng nhà ở xã hội ở vị trí khá xa trung tâm của tỉnh, thành phố, không có đủ dịch vụ, tiện ích hay kết nối giao thông thuận tiện. Việc không đáp ứng đúng nhu cầu nhà ở của người dân dẫn đến nhiều dự án bán ế.
Ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch HoREA cho rằng đây không phải do “lỗi” của cơ chế chính sách mà chủ yếu do chủ đầu tư quyết định sai khi chọn địa điểm phát triển dự án. Những doanh nghiệp này thường sử dụng quỹ đất có sẵn của mình, dù phù hợp với quy hoạch xây dựng nhưng lại chưa phù hợp với nhu cầu nhà ở của người dân.
Tình trạng này sẽ được giải quyết khi Luật Nhà ở 2023 được thi hành. Bởi luật đã quy định đất để phát triển nhà ở xã hội phải đảm bảo kết nối với hạ tầng kỹ thuật, xã hội của khu vực, phù hợp với nhu cầu sinh sống, làm việc của người dân. Ông Châu cho biết quy định này sẽ hình thành các khu nhà xã hội tại nhiều vị trí, địa điểm trên địa bàn cấp tỉnh.
Theo đó, UBND cấp tỉnh phải bố trí đủ quỹ đất xây nhà xã hội, gồm cả quỹ đất phát triển dự án độc lập. Điều này giúp hình thành các khu nhà ở độc lập quy mô lớn, có đủ dịch vụ, tiện ích đô thị. HoREA đánh giá những dự án này sẽ thu hút cả chủ đầu tư xây dựng dự án nhà ở thương mại vừa túi tiền, hình thành các khu đô thị vệ tinh có cả nhà ở xã hội và nhà giá rẻ.
Một khu nhà ở xã hội tại TP Thủ Dầu Một, Bình Dương. Ảnh: Quỳnh Trần
Tuy nhiên, ông Châu cho rằng UBND cấp tỉnh cần cân nhắc kỹ khi bố trí quỹ đất công tại khu vực trung tâm hoặc vị trí gần trung tâm nhưng lợi thế thương mại thấp để xây nhà xã hội. Thực tế đã có bài học từ dự án nhà ở xã hội tại đường Tô Hiến Thành, quận 10, TP HCM với quy mô gần 3.000 m2, gồm 114 căn. Quỹ căn này được bán, cho thuê mua từ năm 2013 cho 114 cán bộ, công nhân viên.
HoREA nhìn nhận nhóm người mua này như “trúng số độc đắc” vì giá bán nhà xã hội tại vị trí đắc địa chỉ tương đương các huyện ngoại thành như Bình Chánh, Hóc Môn, Củ Chi… Trong khi cả hai khu vực đều được miễn tiền sử dụng đất còn giá thành xây dựng thì tương đương. Điều đó dẫn đến việc xây nhà xã hội để bán tại quận trung tâm không đảm bảo tính công bằng. Trong khi nếu thành phố bán đấu giá gần 3.000 m2 đất trên, số tiền thu được có thể tạo lập quỹ đất lớn hơn nhiều lần ở huyện ngoại thành, đáp ứng nhu cầu của nhiều người hơn.
Hiệp hội cho rằng vấn đề mấu chốt khi chọn quỹ đất xây nhà ở xã hội là phải kết nối giao thông thuận tiện để người dân có thể di chuyển đến nơi làm việc hoặc vào trung tâm bằng phương tiện công cộng. Quãng đường di chuyển này tốt nhất không nên quá một giờ đồng hồ. Bài học có thể tham khảo là khu đô thị vệ tinh Desa ParkCity với quy mô hơn 200 ha ở ngoại ô thành phố Kuala Lumpur, Malaysia.
Ngọc Diễm